PODSTAWOWE KIERUNKI DZIAŁAŃ RZˇDU W ZAKRESIE REALIZACJI RZˇDOWEGO PROGRAMU - FUNDUSZ INICJATYW OBYWATELSKICH W ROKU 2005

1. Wprowadzenie
2. Obszary działania
3. Cele programu
4. Priorytety i kierunki działań
5. Procedury
6. Procedury-schemat 1
7. Procedury-schemat 2

WPROWADZENIE

Rządowy Program - Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (Program - FIO), planowany jako trzyletnie przedsięwzięcie, powstał w celu pobudzania oraz wspierania rozwoju inicjatyw obywatelskich z udziałem sektora organizacji pozarządowych. Jego funkcjonowanie ma charakter komplementarny w stosunku do już istniejących rozwiązań i praktyk w tym zakresie. Stanowi także dokument sprzężony z treścią Wstępnego projektu Narodowego Planu Rozwoju 2007-2013, a także uwzględnia najbliższą perspektywę związaną z budową Strategii Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego oraz Programu Operacyjnego Społeczeństwo Obywatelskie.

Przesłanki te legły u podstaw procesu kształtowania priorytetów Funduszu na poszczególne lata 2005-2007.

W nawiązaniu do celów i zadań Programu, w związku z wyodrębnionymi jego funkcjami, w kolejnych latach funkcjonowania Funduszu określone priorytety będą adekwatne do charakteru i skali potrzeb związanych z rozwojem inicjatyw obywatelskich, z udziałem organizacji pozarządowych.

W roku bieżącym, zgodnie z przyjętym przez Radę Ministrów w drodze uchwały Nr 193/2004 z dnia 11 sierpnia 2004 r. programem wieloletnim pod nazwą „Rządowy Program – Fundusz Inicjatyw Obywatelskich”, po przyjęciu przez Radę Działalności Pożytku Publicznego i przedłożeniu ministrowi właściwemu ds. zabezpieczenia społecznego – Ministrowi Polityki Społecznej oraz zaakceptowaniu priorytetów procedur i harmonogramu realizacji Programu na rok 2005, Rada Ministrów przyjmie do realizacji przez Ministra Polityki Społecznej „Podstawowe kierunki działań rządu w zakresie realizacji Rządowego Programu - Fundusz Inicjatyw Obywatelskich w roku 2005.”

OBSZARY DZIAŁANIA

Realizacja Programu przebiegać będzie w sferach pożytku publicznego, zagregowanych w następujące obszary:

I. Zabezpieczenie społeczne – obejmujące zakres pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób; działalność charytatywną; ochronę i promocję zdrowia; działania na rzecz osób niepełnosprawnych;

II. Integracja i aktywizacja społeczna – obejmujące zakres promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych utratą pracy; działalność wspomagającą rozwój wspólnot i społeczności lokalnych; działalność wspomagającą rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości; działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami; promocję i organizację wolontariatu;

III. Prawa i wolności człowieka i obywatela – obejmujące upowszechnianie i ochronę praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn; upowszechnianie i ochronę wolności i praw człowieka / w tym ochronę praw dziecka/ oraz swobód obywatelskich, a także działania wspomagające rozwój demokracji; działalność na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego; upowszechnianie i ochronę praw konsumentów;

IV. Nauka, kultura, edukacja i wychowanie – obejmujące naukę, edukację, oświatę i wychowanie; kulturę, sztukę, ochronę dóbr kultury i tradycji; podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, a także tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych oraz zachowania i rozwoju języka regionalnego; krajoznawstwo oraz wypoczynek dzieci i młodzieży; upowszechnianie kultury fizycznej i sportu; ekologię i ochronę zwierząt oraz ochronę dziedzictwa przyrodniczego;

V. Bezpieczeństwo publiczne i obrona narodowa – obejmujące porządek i bezpieczeństwo publiczne oraz przeciwdziałanie patologiom społecznym; upowszechnianie wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa; ratownictwo i ochrona ludności; pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą.

CELE PROGRAMU

W roku 2005, konsekwentnie w stosunku do przyjętego przez Radę Ministrów dokumentu „Rządowy Program – Fundusz Inicjatyw Obywatelskich”, stanowiącego załącznik do Uchwały Nr 193/2004, Program realizowany będzie zgodnie z określonymi celami:

CEL 1. Wspierania działań inicjowanych przez organizacje pozarządowe w zakresie realizacji zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;

CEL 2. Wspierania rozwoju współpracy pomiędzy sektorem pozarządowym i publicznym;

CEL 3. Wspierania działań organizacji pozarządowych umożliwiających im korzystanie ze środków Unii Europejskiej;

CEL 4. Wspierania działań o charakterze interdyscyplinarnym w zakresie inicjatyw obywatelskich, wymagających, z obiektywnych powodów, zintegrowanej, w oparciu o kryterium sektorowo-branżowe lub terytorialne, określonej formuły aktywności organizacji pozarządowych.

PRIORYTETY I KIERUNKI DZIAŁAŃ

W ramach ustalonych celów, po uwzględnieniu obszarów, w których będą one realizowane oraz założonych funkcji Programu FIO, konsekwentnie przyjęto określone priorytety na rok 2005.

CEL 1. Wspieranie działań inicjowanych przez organizacje pozarządowe w zakresie realizacji zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;

PRIORYTET : Innowacyjne przedsięwzięcia, będące rezultatem własnych inicjatyw organizacji pozarządowych działających w środowisku lokalnym.

PRIORYTET : Pobudzanie aktywności społecznej i tworzenie modelowych inicjatyw obywatelskich.

Kierunek działań: Wspieranie inicjatyw obywatelskich o charakterze innowacyjnym, podejmowanych przez organizacje pozarządowe działające na poziomie lokalnym, regionalnym i ogólnopolskim w dziedzinach ważnych społecznie, a nie znajdujących wystarczającego wsparcia ze strony istniejących Ľródeł publicznych, środków unijnych czy Ľródeł prywatnych, takich jak: a) szeroko pojęte prawa i wolności obywatelskie, b) edukacja obywatelska, promowanie aktywności i solidarności społecznej c) integracja europejska i współpraca międzynarodowa.

Kierunek realizowany będzie poprzez:

1.1 W obszarze I. Zabezpieczenie społeczne:

1.1.1 Wspieranie inicjatywy w zakresie aktywizacji ludzi starych, w szczególności rozwijanie form uczestnictwa ludzi starych wzmacniających ich podmiotowość społeczną w środowisku lokalnym;

1.1.2 Pomoc społeczna wobec problemów dzieci i młodzieży - z uwzględnieniem profilaktyki społecznego wykluczenia oraz działań aktywizujących zmierzających do społecznej zaradności.

1.2 W obszarze II. Integracja i aktywizacja społeczna:

1.2.1 Wolontariat w organizacji pozarządowej - ku integracji społecznej, w szczególności inicjatywy rodzące się w odniesieniu do form łączących bezinteresowne działania z kształtowaniem postaw społecznych służących rozwojowi ładu społecznego opartego na więziach społecznych;

1.2.2 Promocja indywidualnej przedsiębiorczości - przede wszystkim wsparcie dla indywidualnej inicjatywy, w rozumieniu kształtowania warunków rozwoju dla rodzących się przedsiębiorczych postaw, w odniesieniu do własnych indywidualnych planów życiowych lub grupowej aktywności, m.in. w oparciu o formułę ekonomii społecznej;

1.2.3 Promocja solidarności społecznej - czyli wspieranie działań zmierzających do stworzenia właściwych relacji między potrzebą indywidualnego rozwoju a dobrem wspólnym, w konsekwencji prowadzących do osiągnięcia efektu społecznej synergii;

1.2.4 Działania na rzecz współpracy transgranicznej w zakresie pożytku publicznego - z akcentem na wymianę doświadczeń w rozwiązywaniu problemów społecznych, tworzące nową, opartą na partnerstwie, jakość.

1.3 W obszarze III. Prawa i wolności człowieka i obywatela:

1.3.1 Rozwój poradnictwa obywatelskiego - ze szczególnym uwzględnieniem inicjatyw skierowanych do środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym, w związku z niską świadomością prawną obywateli i niedostatkiem aktywności administracji publicznej w tym zakresie, zwiększających dostęp do tego rodzaju poradnictwa;

1.3.2 Ochrona praw dziecka – wspieranie, w sposób kompleksowy, inicjatyw mających na celu działania na rzecz zapewnienia dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju z poszanowaniem jego godności i podmiotowości;

1.3.3 Kobiety w lokalnym życiu publicznym – dążenie do wyrównania statusu kobiet i mężczyzn - wzmocnienie praktyk oraz nowych inicjatyw zmierzających do podniesienia poziomu podmiotowości społecznej kobiet, aktywizujących kobiety do pełnienia istotnych ról społecznych w życiu publicznym;

1.3.4 Działania na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego – związane z promowaniem zachowania i rozwoju tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych oraz zachowania i rozwoju języka regionalnego;

1.3.5 Ochrona praw konsumenta – szersze otwarcie na ruch konsumencki w środowisku zamieszkania, znoszący dominację wszelkich praktyk o charakterze monopolistycznym, w tym w odniesieniu do funkcjonowania wąskich grup interesu;

1.3.6 Przeciwdziałanie dyskryminacji i ochrona praw grup dyskryminowanych ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie, w tym pochodzenie etniczne, wyznanie oraz orientację seksualną - poprzez wsparcie inicjatyw kształtujących postawy tolerancji dla funkcjonowania grup społecznych narażonych na dyskryminację;

1.4 W obszarze IV. Nauka, kultura, edukacja i wychowanie:

1.4.1 Inicjatywy w zakresie społeczeństwa informacyjnego - rozumiane jako wsparcie realizowanych już działań, zakrojonych na skalę ogólnopolską, w ramach przedsięwzięć leżących u podstaw budowy społeczeństwa informacyjnego, w środowiskach wymagających szczególnego wsparcia w tym zakresie;

1.4.2 Lokalne programy stypendialne, ze szczególnym uwzględnieniem słuchaczy kolegiów oraz osób pobierających naukę po maturze w jednostkach, które nie posiadają statusu szkół wyższych- jako propozycja demokratyzacji selekcji społecznych w systemie edukacji, w rozumieniu wsparcia socjalnego zasad równego startu, szans i traktowania w tym obszarze;

1.4.3 Ochrona lokalnej tożsamości kulturowej – poprzez wsparcie przede wszystkim inicjatyw pielęgnujących rodzimą tradycję, ze szczególnym uwzględnieniem szeroko rozumianej twórczości ludowej;

1.4.4 Krajoznawstwo oraz wypoczynek dzieci i młodzieży - wsparcie inicjatyw mających na celu promocję krajoznawstwa poprzez turystykę.

1.5 W obszarze V. Bezpieczeństwo publiczne i obrona narodowa:

1.5.1 Inicjatywy na rzecz przeciwdziałania zjawiskom patologii społecznej, w tym przemocy w rodzinie, stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego – z podkreśleniem prymatu dla aktywności w zakresie niekonwencjonalnych metod przeciwdziałania zjawiskom patologii społecznej, wykorzystujących społeczną współodpowiedzialność za stan bezpieczeństwa publicznego;

1.5.2 Inicjatywy na rzecz promocji obronności i bezpieczeństwa narodowego - z preferencjami dla przedsięwzięć służących kształtowaniu proobronnych postaw społeczeństwa, przygotowaniu młodzieży do służby wojskowej i służby w innych formacjach obronnych, ochotniczemu utrzymaniu sprawności rezerw osobowych, współpracy w realizacji celów statutowych organizacji międzynarodowych afiliowanych przy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i zrzeszających żołnierzy rezerwy, upowszechnianiu tradycji i historii oręża polskiego, działalności edukacyjnej oraz szkoleniowo-wychowawczej i kulturalnej skierowanej do żołnierzy i pracowników wojska oraz ich rodzin, a także popularyzacji sportów obronnych.

CEL 2. Wspierania rozwoju współpracy pomiędzy sektorem pozarządowym i publicznym

PRIORYTET : Tworzenie partnerstwa publiczno-społecznego.

Kierunek działań: Inicjowanie nowych projektów współpracy między samorządem lokalnym a organizacjami pozarządowymi oraz projektów opartych na współpracy trójsektorowej i wykorzystaniu zasobów lokalnych. Promocja (nagradzanie) sprawdzonych, wartych powielania projektów współpracy między samorządem a organizacjami pozarządowymi, w zakresie zlecania zadań publicznych oraz wspieranie lokalnych mechanizmów finansowania inicjatyw obywatelskich opartych na współpracy trójsektorowej (projekty prowadzone przez organizacje pozarządowe i współfinansowane przez samorząd, lokalny biznes i indywidualnych darczyńców) w dziedzinach ważnych dla rozwoju lokalnego i wyrównywania szans różnych grup społecznych: a) pomoc społeczna, b) opieka zdrowotna, c) edukacja i kultura, d) ekologia i bezpieczeństwo publiczne.

Kierunek ten będzie realizowany poprzez:

2.1 W obszarze I. Zabezpieczenie społeczne:

2.1.1 Osoba niepełnosprawna w zintegrowanym środowisku lokalnym - nadanie szczególnego znaczenia działaniom integrującym społeczność lokalną poprzez ograniczanie dysfunkcji osób niepełnosprawnych, mających swoje podłoże w ich otoczeniu społecznym oraz przestrzeni ekonomicznej i architektonicznej;

2.1.2 Ludzie starzy i młodzi – integracja międzypokoleniowa - odwołanie się do obiektywnej potrzeby wsparcia klimatu solidarności międzypokoleniowej, procesów dyfuzji wartości, budowy pomostów między tym co dawne i nowe oraz stare i młode;

2.1.3 Pomoc osobom w trudnej sytuacji życiowej - odwołanie się do preferowania form aktywizujących jednostki i grupy społeczne, w szczególności w stosunku do potencjalnych klientów pomocy społecznej;

2.1.4 Dostęp do opieki zdrowotnej i promocja zdrowia - z preferencją dla pomysłów, inicjatyw służących zdrowemu stylowi życia we wszystkich jego fazach oraz inicjatyw przełamujących bariery dostępności do opieki zdrowotnej.

2.2 W obszarze II. Integracja i aktywizacja społeczna:

2.2.1 Porozumienia na rzecz aktywizacji zawodowej - preferencje dla inicjatyw wyróżniających się oryginalnymi formami pobudzania aktywności na rynku pracy, przede wszystkim wobec grup szczególnego ryzyka w tym zakresie, np. mieszczącymi się w formule ekonomii społecznej;

2.2.2 Porozumienia na rzecz integracji wspólnot i społeczności lokalnych - ze szczególnym uwzględnieniem partnerskich relacji między różniącymi się, między innymi, pod względem narodowościowym, etnicznym, językowym, kulturowym, wyznaniowym i socjalnym grupami i społecznościami.

2.3 W obszarze III. Prawa i wolności człowieka i obywatela:

2.3.1 Dostęp do informacji publicznej w środowisku lokalnym - na podstawie odniesienia do relacji między prawami a obowiązkami w zakresie dostępu do informacji publicznej, wsparcie dla inicjatyw na rzecz informacyjnego ładu na poziomie lokalnym i regionalnym;

Lokalne systemy informacji obywatelskiej o Unii Europejskiej - komplementarny w stosunku do koncepcji ładu informacyjnego zespół systemowo uporządkowanych działań warunkujących wiedzę obywatelską dotyczącą wspólnotowych działań, z uwzględnieniem informacji dotyczących instrumentów wspierających obywatelskie projekty w ramach funduszy strukturalnych;

Porozumienia na rzecz wspierania tożsamości kulturowej mniejszości narodowych, etnicznych i społeczności posługującej się językiem regionalnym – ze szczególnym uwzględnieniem wspierania i partnerskich relacji z organizacjami pozarządowymi mniejszości narodowych i etnicznych.

2.4 W obszarze IV. Nauka, kultura, edukacja i wychowanie:

2.4.1 Lokalne zintegrowane programy promocji kultury i tradycji - wspieranie inicjatyw będących efektem programowej współpracy różnorodnych środowisk, instytucji publicznych oraz organizacji pozarządowych w sferze kultury i tradycji, wzmacniających daną wspólnotę terytorialną;

2.4.2 Dostęp do internetu - odniesienie do społecznych inicjatyw na rzecz instytucjonalnych rozwiązań w zakresie dostępu do internetu, z uwzględnieniem edukacyjnych, integracyjnych i wychowawczych jego funkcji;

2.4.3 Lokalne programy – równość szans, startu i traktowania w edukacji - preferencje dla autorskich pomysłów lokalnych podmiotów polityki społecznej na rzecz likwidacji czynników zróżnicowań społecznych i ekonomicznych w systemie edukacji;

2.4.4 Lokalne programy edukacji ekologicznej - ze szczególnym uwzględnieniem lokalnego odniesienia do koncepcji zrównoważonego rozwoju, przede wszystkim w aspekcie edukacji i promocji w tym zakresie;

2.4.5 Lokalne programy tworzenia szkół integracyjnych - oczekiwane inicjatywy będące pozytywną odpowiedzią na podstawowe potrzeby i kierunki aktywności związane z procesami integracji społecznej, szczególnie w kontekście przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu;

2.4.6 Tworzenie punktów informacji młodzieżowej - praktyczne odwołanie się do preferencji dla działań skierowanych na rzecz kształtowania świadomości społecznej, prawnej i ekonomicznej, mających wpływ na warunki startu społeczno-zawodowego młodzieży;

2.4.7 Krajoznawstwo i turystyka – wspieranie inicjatyw związanych z projektami turystycznymi na obszarach wiejskich i terenach podległych restrukturyzacji oraz lokalnie zintegrowanych programów promocji kultury i tradycji oraz rozwoju turystyki kulturowej.

W obszarze V. Bezpieczeństwo publiczne i obrona narodowa:

2.4.1. Społeczność lokalna przeciw patologiom społecznym, w tym przeciw przemocy w rodzinie - odwołanie się do wspólnotowej społecznej odpowiedzialności za kształtowanie warunków do życia pozbawionego zagrożeń zjawiskami patologii społecznej, ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy skutecznych działań skierowanych przeciwko przemocy w rodzinie;

2.4.2. Model lokalnego bezpieczeństwa powszechnego - preferencje dla systemowych rozwiązań w zakresie budowania i perspektywy stosowania takiego modelu w praktyce.

CEL 3. Wspierania działań organizacji pozarządowych umożliwiających im korzystanie ze środków Unii Europejskiej;

PRIORYTET: Współfinansowanie Programu PHARE 2003 w części dotyczącej pozostałych priorytetów i działań w ramach FIO;

PRIORYTET: Dostęp do środków europejskich

Kierunek działań: wspieranie projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe w ramach programów operacyjnych finansowanych ze środków europejskich (środków unijnych, EOG, innych) szczególnie w dziedzinach obejmujących rozwój lokalny, rozwój przedsiębiorczości, przeciwdziałanie bezrobociu.

Kierunek realizowany będzie poprzez:

wsparcie finansowe w postaci pokrycia części wkładu własnego wymaganego przy projektach finansowanych ze środków europejskich.

CEL 4. Wspierania działań o charakterze interdyscyplinarnym w zakresie inicjatyw obywatelskich, wymagających, z obiektywnych powodów, zintegrowanej, w oparciu o kryterium sektorowo-branżowe lub terytorialne, określonej formuły aktywności organizacji pozarządowych;

PRIORYTET: Wsparcie inicjatyw integrujących trzeci sektor, wzmocnienie jego sprawności działania w zakresie realizacji zadań publicznych oraz wspieranie rozwoju organizacji, w tym ich funkcji reprezentacji;

Kierunek działań: wspieranie działalności szkoleniowej, badawczej i informacyjnej służącej rozwojowi inicjatyw obywatelskich, szczególnie powstawaniu nowych inicjatyw w środowisku lokalnym; wspieranie działań zmierzających do budowy koalicji na rzecz rozwiązywania problemów społeczności lokalnej oraz działań służących konsolidacji środowisk angażujących się w ruch inicjatyw społecznych oraz budowie partnerstwa publiczno-społecznego a także działań służących wypracowaniu mechanizmu konsultacji społecznych w dziedzinach ważnych z punktu widzenia rozwoju państwa (Narodowy Plan Rozwoju, strategie branżowe, sektorowe, regionalne).

Kierunek realizowany będzie poprzez:

preferowanie modelowych działań wspierających rozwój potencjału trzeciego sektora, we wszystkich zagregowanych obszarach pożytku publicznego.

PROCEDURY

W dniu 22 grudnia 2004 r. Sejm uchwalając ustawę budżetową na 2005 r. przyjął, że Fundusz Inicjatyw Obywatelskich w pierwszym roku działania dysponować będzie kwotą 30 ml zł. Pierwszy rok działania Funduszu powinien potwierdzić jego podstawowe założenia i funkcje, w nawiązaniu do zasad określających skuteczność i efektywność rozwiązywania problemów społecznych w dłuższej perspektywie. Szczególny nacisk należy także położyć na wiarygodność Funduszu, rozumianą jako społeczna akceptowalność celów programu, jego działań oraz osiągniętych rezultatów.

Beneficjantami Funduszu są organizacje pozarządowe oraz kościelne osoby prawne i jednostki organizacyjne działające w sferze zadań publicznych, o których mówi ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 ze zm.). Należy w tym miejscu wyraĽnie podkreślić, że ze środków Funduszu finansowane będą jedynie działania mieszczące się w zakresie działalności statutowej nieodpłatnej i odpłatnej / mieszczącej się w limitach określonych w art. 9 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie/, tym samym środki Funduszu nie mogą być przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej.

Z uwagi na fakt, że Fundusz Inicjatyw Obywatelskich jest typowym programem dotacyjnym, w którym zostały jasno sprecyzowane cele jakie będą z jego środków finansowane, uchwalając Program Rada Ministrów przyjęła, że najlepszą formą przyznawania dotacji będzie tryb otwartego konkursu ofert, o którym mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie tj. konkursu na najciekawsze i najlepsze (najbardziej efektywne) sposoby realizacji celów określonych przez dysponenta środków. Droga konkursowa ma tą zaletę, że wyzwala kreatywność i aktywność zainteresowanych uzyskaniem dotacji, zwiększa szansę na zebranie różnych pomysłów i znalezienie wśród nich najlepszych. Jednocześnie stanowi gwarancję, że dysponowanie środkami Funduszu odbywać się będzie pod rygorem trzech fundamentalnych zasad: równego traktowania podmiotów, transparentności i konkurencyjności.

Przyjęta dla Funduszu Inicjatyw Obywatelskich procedura jest możliwie prosta i oparta na funkcjonujących już rozwiązaniach (tryb zlecania zadań z ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; istniejący już w obrocie wzór oferty, ramowy wzór umowy oraz wzór sprawozdania z wykonania zadania, określone rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 paĽdziernika 2003 r. (Dz. U. Nr 193, poz. 1891)) oraz instytucjach (Ministerstwo Polityki Społecznej oraz Rada Działalności Pożytku Publicznego będąca organem opiniodawczo-doradczym oraz pomocniczym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego).

Ze względu na specyfikę celów Programu, przewidziane zostały dwie różne procedury oceny wniosków:

SCHEMAT 1 dotyczy CELÓW 1,2,4 tj.:

1. wspierania działań inicjowanych przez organizacje pozarządowe w zakresie realizacji zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

2. wspierania rozwoju współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi i publicznymi

4. wspierania działań o charakterze interdyscyplinarnym w zakresie inicjatyw obywatelskich wymagających, z obiektywnych powodów, zintegrowanej, w oparciu o kryterium sektorowo-branżowe lub terytorialne, określonej formuły aktywności organizacji pozarządowych.

OPIS SCHEMATU 1

1. Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, otwarty konkurs ofert musi zostać ogłoszony co najmniej z 30-dniowym wyprzedzeniem. Ogłoszenie zostanie zamieszczone w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim, Biuletynie Informacji Publicznej, w siedzibie Ministerstwa Polityki Społecznej oraz na stronie internetowej Ministerstwa. >> zobacz aktualne ogłoszenie

W ogłoszeniu zostaną zamieszczone informacje określające:

- cel, na którego realizację ogłaszany jest konkurs,
- obszary działań finansowanych w ramach danego celu,
- priorytety, które będą brane pod uwagę przy ocenie wniosków,
- wysokość środków publicznych przeznaczonych na finansowanie danego celu,
- termin i warunki realizacji zadania,
- termin na składanie wniosków,
- wymogi formalne dotyczące wniosku i wnioskodawcy,
- terminy i kryteria stosowane przy ocenie wniosków,
- zrealizowane przez organ administracji publicznej w roku bieżącym i w roku poprzednim, zadania publiczne tego samego rodzaju.

Wynikający z ww. ustawy przynajmniej 30 dniowy termin na składanie wniosków, jest okresem, w którym będzie się odbywać przyjmowanie wniosków i potwierdzanie ich przyjęcia, ale również udzielanie informacji zainteresowanym aplikowaniem do programu.

2. Ocena formalna polegająca na sprawdzeniu spełnienia podstawowych wymogów wejścia do systemu dotacyjnego, dotyczących projektu i projektodawcy, określonych w ogłoszeniu, odbywać się będzie w Ministerstwie Polityki Społecznej /w Departamencie Pożytku Publicznego/. Dokumenty potrzebne do oceny formalnej tj. oryginał oferty /wniosku/ wraz z określonymi w ogłoszeniu załącznikami, wnioskodawca będzie zobowiązany złożyć lub przesłać do Departamentu Pożytku Publicznego. Każdy wniosek zostanie zarejestrowany i otrzyma swój numer, na który wnioskodawca będzie mógł się powoływać podczas całej procedury.

3. Ocena merytoryczna, z udziałem ekspertów, jest najistotniejszym elementem całego systemu decydującym o jego skuteczności, a także efektywności, a przede wszystkim wiarygodności. Istota tej oceny polega na konieczności wyłonienia z wniosków aplikacyjnych tych projektów, które są najlepsze i gwarantują szanse na sukces realizacyjny. Przy ocenie merytorycznej brane będą pod uwagę następujące kryteria:

- jakość projektu,
- realność wykonania,
- efektywność,
- adekwatność do celów Programu,
- przydatność z punktu widzenia beneficjantów,
- innowacyjność, modelowy charakter projektu,
- adekwatność kosztów do działań,
- klarowność kalkulacji kosztów,
- realność stosowanych stawek jednostkowych,
- stopień przygotowania wnioskodawcy /partnerów/ do realizacji projektu,
- odpłatności świadczonych usług,
- budżet jakim dysponuje wnioskodawca.

szczegółowa karta oceny projektu

Uczestniczący w ocenie merytorycznej eksperci powinni gwarantować niezależność i profesjonalizm przeprowadzonej oceny. Dlatego też eksperci właściwi do oceny projektów złożonych w obrębie danego celu, zostaną wyłonieni z listy ekspertów ustalonej przez Ministra Polityki Społecznej, /spośród zgłoszonych i zaopiniowanych przez Radę osób/, po otwartym naborze osób chętnych do pełnienia tej funkcji i uzyskaniu opinii Rady Działalności Pożytku Publicznego. Przy ustalaniu listy będzie brane pod uwagę środowisko jakie reprezentuje ekspert, kompetencje w zakresie przedmiotowym i podmiotowym programu, doświadczenie oraz gwarancja bezstronności. Aby nie prowokować prób nacisku na ekspertów, lista ekspertów będzie tajna. Każdy wniosek będzie oceniany indywidualnie, niezależnie przez dwóch ekspertów. W przypadku wyraĽnych różnic w punktacji, wniosek zostanie skierowany do trzeciego eksperta /który jednak nie zostanie poinformowany o tym, że ocenia jako trzeci/. Oceniający nie będą mogli się ze sobą kontaktować w sprawie dokonywanej oceny. Swoją ocenę będą przedstawiać na piśmie, w oparciu o system punktów przyporządkowanych poszczególnym kryteriom i uzasadnieniem oceny. Zadaniem ekspertów będzie, oprócz oceny merytorycznej sensu stricte, również wypowiedzenie się, w jakim stopniu oceniany projekt przyczynić się może do realizacji celów Programu i budowaniu pozytywnego wizerunku dysponenta środków. Eksperci, za wykonaną pracę, otrzymywać będą wynagrodzenie finansowane ze środków Funduszu przeznaczonych na jego obsługę. Stawka wynagrodzenia będzie określona według aktualnych cen rynkowych.

4. Na podstawie punktacji sporządzonej podczas oceny merytorycznej w Ministerstwie Polityki Społecznej zostanie sporządzona lista rankingowa projektów /która oprócz nazwy wnioskodawcy, będzie zawierała określenie celu na jaki zgłoszony jest projekt, wnioskowaną kwotę i ilość przyznanych punktów oraz informację, czy projekt był skierowany do trzeciego eksperta/.

5. Monitorowanie procedury przyznawania dotacji oraz opiniowanie działań finansowanych w ramach Programu, będzie dokonywane przez Radę Działalności Pożytku Publicznego, której ekspercki skład przemawia za powierzeniem jej tej funkcji. Rada Działalności Pożytku Publicznego jako organ opiniodawczo-doradczy Ministra Polityki Społecznej zajmować się będzie również opiniowaniem zgłoszeń osób ubiegających się o wpisanie na listę ekspertów oraz projektów z listy rankingowej i udzielać, w tym zakresie, swojej rekomendacji ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego.

6. Ostateczna decyzja w sprawie dystrybucji środków należy do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Umowa, jak zostało wskazane wyżej sporządzana będzie stosownie do wzoru umowy określonego w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 paĽdziernika 2003 r. (Dz.U. Nr 193, poz. 1891).

Datą rozpoczęcia realizacji projektu jest moment podpisania umowy, natomiast data zamknięcia /zakończenie projektu/ wynika sztywno z przepisów ustawy o finansach publicznych i jest nią koniec roku budżetowego. Wyjątek od tej zasady, wskazuje sama ustawa o finansach publicznych. Stosownie do jej art. 102 ust. 3 Rada Ministrów, nie póĽniej niż do dnia 15 grudnia roku budżetowego, może ustalić, po uzyskaniu w tej sprawie opinii komisji sejmowej właściwej do spraw budżetu, wykaz wydatków, które nie wygasają z upływem roku budżetowego. Ponadto, ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, przewiduje możliwość zawierania umów na czas realizacji zadania lub na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata. W takim jednak przypadku, z uwagi na nieznaną wysokość środków Funduszu w latach 2006 i 2007, umowa będzie obwarowana szczególną klauzulą, określającą, że wysokość dotacji w następnych latach uzależniona będzie od wysokości środków finansowych, które w budżecie na lata 2006 i 2007 przeznaczone będą na realizację Funduszu. Przyznana dotacja będzie przekazywana transzami odpowiadającymi harmonogramowi realizacji zadania zawartemu w umowie.

Realizujący zadanie zobowiązany będzie do sporządzania sprawozdania, które stosownie do ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, sporządzone musi być w terminie 30 dni po upływie terminu, na który została zawarta umowa. Okresem sprawozdawczym jest rok budżetowy. Wzór sprawozdania, podobnie jak wzór umowy i oferty /wniosku/ określony jest rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

Stosownie do rozporządzenia /§ 13 Załącznika nr 2/ Zleceniodawca może rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku wykorzystania udzielonej dotacji niezgodnie z przeznaczeniem, nieterminowego oraz nienależytego wykonania umowy. Rozwiązując umowę, Zleceniodawca określi kwotę dotacji wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem wraz z odsetkami.

Kontrola wydatkowania środków finansowych przyznanych w ramach Funduszu oraz kontrola realizacji zadania spoczywa na ministrze właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, w tym zakresie zastosowanie mają przepisy ww. rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej /w szczególności załącznika na 2 i 3/ w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania.

Wymagany jest pieniężny wkład własny beneficjantów w wysokości 10 % całości środków przeznaczonych na realizację zadania.

Wynikający z ww. ustawy przynajmniej 30 dniowy termin na składanie wniosków, jest okresem, w którym będzie się odbywać przyjmowanie wniosków i potwierdzanie ich przyjęcia, ale również udzielanie informacji zainteresowanym aplikowaniem do programu.

SCHEMAT 2 będzie miał zastosowanie do oceny projektów składanych w ramach celu 3 tj. wspierania działań organizacji pozarządowych umożliwiających im korzystanie ze środków europejskich.

OPIS SCHEMATU 2

Ze względu na specyfikę celu 3 konieczne jest zmodyfikowanie procedury określonej w schemacie 1, tj. dostosowanie jej do trybu wyboru oferentów, których wkład własny, wymagany przy projektach finansowanych ze środków europejskich, pokrywany będzie ze środków Funduszu Inicjatyw Obywatelskich.

Po przyjęciu przez Radę Ministrów działań finansowanych w ramach Programu w 2005 roku, Ministerstwo Polityki Społecznej ogłosi informację o możliwości składania przez organizacje pozarządowe /najpóĽniej do 15 września/ wniosków na dofinansowanie wkładu własnego.

W tym przypadku, oprócz wniosku właściwego, organizacja będzie musiała załączyć ksero wniosku zawierającego opis zadania, składanego do właściwej Instytucji Zarządzającej.

Wniosek zostanie poddany ocenie formalnej i merytorycznej za które odpowiedzialny będzie Departament Pożytku Publicznego. Czas oceny wniosków wynosić będzie do 21 dni roboczych.

Zaakceptowane wnioski zostaną przesłane Radzie Działalności Pożytku Publicznego, której zadaniem będzie wyrażanie opinii na temat zasadności pokrywania ze środków FIO określonego wkładu własnego. Czas przekazania opinii przez Radę do Ministra wynosić będzie 5 dni roboczych. Do kompetencji Ministra Polityki Społecznej należeć będzie zawarcie umowy na wsparcie finansowe, które będzie zastępowało część wkładu własnego organizacji przy ubieganiu się o dofinansowanie ze środków europejskich. Umowa ta zawierać będzie zgodnie z art. 89 Kodeksu cywilnego warunek zawieszający umowę tj. zastrzeżenie, że powstanie skutków prawnych w postaci przekazania środków finansowych z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich na pokrycie wkładu własnego wnioskodawcy nastąpi jedynie w przypadku / tj. pod warunkiem/ uzyskania przez niego środków na finansowanie projektu ze środków europejskich.

W ramach celu trzeciego przewiduje się, że wkład własny /w rozumieniu pozostałych środków/ beneficjantów powinien wynosić minimalnie 75 %.

W pierwszym roku funkcjonowania Programu, finansowane będą działania mieszczące się w celu 1,2, 3 i 4. Przyjmuje się także, że konkursy na cel 1,2 i 4 odbywać się będą w dwóch edycjach tj. w marcu i maju, w przypadku, gdy w dwóch edycjach nie zostaną rozdysponowane wszystkie środki przeznaczone na te cele, zostanie zorganizowany trzeci konkurs /konkurs na cel 3, jak zostało wskazane wcześniej, ma charakter ciągły, a wnioski mogą napływać na bieżąco do dnia 15 września/.

Z uwagi na pilotażowy charakter, w pierwszym roku działalności Funduszu wprowadza się możliwość przesuwania między celami, w trakcie roku, proponowanych środków.

Minimalna wysokości dotacji wynosić będzie 5 tys. zł, zaś maksymalna 250 tys. zł.