Fundusz Inicjatyw Obywatelskich jest instrumentem programowym i finansowym zwiększający dynamikę rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz przejawem, wypracowanej w partnerstwie publiczno-społecznym, troski o rozwój aktywności obywatelskiej i potrzeby wzmocnienia miejsca i roli trzeciego sektora w realizacji zadań publicznych. Jego horyzontalny wymiar potwierdził ogromną różnorodność sektora organizacji pozarządowych, zarówno pod względem wyznaczonych misji i celów, jak i wewnętrznego potencjału, doświadczenia, zdolności absorpcyjnych, zasięgu, środowiska i sprawności działania oraz położenia geograficznego poszczególnych podmiotów.
Fundusz Inicjatyw Obywatelskich funkcjonował w latach 2005-2007 jako Program Rządowy. W roku 2008 w celu jego realizacji stworzono rezerwę celową budżetu państwa. W latach 2009 - 2013 podstawą funkcjonowania FIO był Program Operacyjny.
27 listopada 2013 r. przyjęty został Program FIO na lata 2014-2020. Jest on podstawą do corocznej organizacji konkursu w tym okresie.